آموزه أمر بین أمرین در اندیشه امامیه نخستین

تبیین صحیح از فاعلیت انسان و ارتباط آن با فاعلیت خداوند از دغدغه های دیرین الهی دانان بوده و یکی از بزرگترین نزاع های کلامی میان فرق اسلامی نیز پیرامون این مسأله شکل گرفته است. در این میان، آموزه ” أمر بین أمرین ” به عنوان راه برون رفت از این مشکل تاریخی از سوی اهل بیت (ع) ارائه شد. اما وجود خوانش های متعدد و گاه متعارض از این آموزه در تاریخ تشیع، حقیقت آن را با ابهامی تاریخی مواجه کرده است. در این اثر تلاش شده است با بازخوانی آموزه ” أمر بین أمرین ” در اندیشه امامیه نخستین و مقایسه دیدگاه ایشان با بزرگ ترین دیدگاه های رقیب در آن عصر، یعنی اصحاب حدیث و معتزله، امتیازات این نظریه در پاسخ گویی به مشکل جبر و اختیار و زوایای مخفی تقریر اندیشمندان متقدم امامیه آشکار شود.